Brzemienną skutki metamorfozę bohaterów też głowie i przegięta niemal dokumentalne się koło lepioszkiłycie się jeszcze tliło, więc zagotowała kawy własnego wyrobualonego zboża, znalazła się grudka mleka do niej, uszczknęliśmy po kruszynce lepioszki jako opłatka, druga była wyłącznie dla gościa, złożyliśmy życzenianowu popłynęłyiebo nasze polskie, bliskie sercu kolędy. Zapamiętaliśmy siępiewaniuażdyas swój sposób, chociaż moment, znalazł sięwoim Betlejemjczyźnie. Boże! jak ciężko było wracać do twardej, okrutnej rzeczywistości, tęsknota rwała serca strzępy, ale wobec przemocy byliśmy bezsilni. Witek przenocowałasutro raniutko zabrał sięrygadzistą do pracy tzw. bazę oddaloną od wioski kmintegrowanym środowisku żarły wszystkich zintegrowane wszy. Przez jakiś czas pracował mój brat Antek. Kiedy wrócił do domu miał szyjęlecyanach wyżartych przez wszybranie, łącznieesionką, musiała mama gotowaćotle, ognisku. Siedziały nawetutachojowej podszewce. Więcej nie poszedł do pracy, wolał wozić siano ze stepu cały dzień zmarzniętyłodny, ale wolny od wszów. Kochani moi! Pamiętajcieym, że tak upływa dzieciństwo lub młodość. Antek maym czasie 17 lat niespełna 16, Walek 14ajmłodsza Niutka 11 lat. Czy któreśas może sobie wyobrazić taki żywotym wieku? Niech Dobry Bóg chroni Wasrzyszłe pokolenia od takiej katorgi. Po podpisaniu porozumienia Sikorski-Majski nastała nieduża odwilż niestety krótko, zbyt krótko. Otrzymaliśmy kilka polskich gazet „Orzeł Białyiękną poezją, wspomnieniami przeżytej katorgiubrykami „poszukiwania te zajmowały najwięcej miejsca. również przesłaliśmy do redakcji naszego Ojcaadzieją, że może go odnajdziemyowo-Uzience dostała wiadomośćujbyszewa, pani Bzowska, że jej mąż, Włodzimierz Bzowski herbu Janota, ziemianinenator Rzeczypospolitej, zwolnionyagrówtanie skrajnego wykończenia, zmarłamtejszym domu opieki. Nadeszła również wiadomośćmierci męża pani Marii Wiercińskiej, która już nie żyłarata Mieczysława Wiercińskiego, wspaniałego starca, który zmarł również nieludzkiej ziemi początku 1943 tamże został pochowany. Po rodzinę Nowakowskichiedalekiej Leonidowki przyjechałzak-Paku wachmistrz Koch wydelegowany przez mężajca, który po sowieckich łagrach nie mógł dojść do siebie. Zdążyli wszyscy wyjechać do Persjiodzina później do Afrykieonidowce mieszkali jeszczeołkowyska Spalonaóreczkami Zosiąrysią staruszek Rodziewicz, który pochował żonę dniu naszego powrotu do Ojczyzny zmarłietropawłowskuugustowa rodzina Magierowskich, naszych sąsiadów rodzicerzema synami: Zdziśkiem, Ryśkiemtaśkiem oraz córką Janką Ostolecka Leokadiaórką Wandzią, również sąsiadka. Korzystającdwilżyaszego kołchozu przenoszą się do Jawlenki: Bolesława Smólskaynem Bolkiemórką Jadwigą, Antuchowaórką Janką, rodzina Jankowskichrochowskich oraz bracia Kulicki Osipolaonamiatką, staruszką, która zostanie zawsze. Nie było jej wrócićłożyć kości swoim cmentarzuo się zawsze gorąco modliła. Trochę później wyjechali równieżeonidowki Mgierowscystolecka do Pokrowki, pani Spalona do Pietropawłowska, gdzie pracowałaolskiej Delegaturze. Otrzymujemy nawet trochę pomocyostaci żywności ubraniaekówmeryki. Takie przysmaki jak: mleko kondensowane słodkie, mlekoroszku, trochę kawy naturalnej niepalonej, konserwy ubrania: wojskowe angielskie sukienne mundury przefarbowane ciemną zieleń, jesionki, trzewiki wojskowe gwoździowane, cienkie koce, trochę odzieży damskiejziecięcej. Dla nas jest to dar prawieieba. jako pracująca, dostaję jesionkę, trzewikiundur wojskowy bardzo przydatny, gdyż głębokie kieszenieluzie, obszernej, zapinanej pasek oraz spodnieankietami pozwalały niewidoczneewnątrz upchanie po różnych zakamarkach zdobycznej pszenicy. Dostałam jeszcze granatową spódnicęielony żakiet podszewceodszewki uszyliśmyamą bluzkęługim rękawem, która pod szyją zapinana była czerwony guziczekształcie serduszka. Nie pamiętam, skąd go miałam. To galowe ubranie służyło od wielkiego świętaoleżanki Niemki bardzo go zazdrościły. Niestety, niedługo cieszyłam się nim kiedy przycisnęła nas bieda, poszło wszystko za kilka kilogramów pszenicyo nawet bez żaluojej strony. Takimi drobiazgami dawno już przestaliśmy się przejmowaćońcu lutego znowu „kostucha” daje znaćobie. Umiera starszy człowiek, rolnik ze Mścibowa, Konstanty Pieńkowski, zostawia żonę, równieżtarszym wieku. Syn Kostek został powołany do Armii Andersa. Trzeba pochować zwłoki jak Bóg przykazał, ale jak wykopać grób? Mrozy do –40 stopniięcej, ziemia zamarznięta kość głębokość, jak się później okazało, półtora metra. Trzy dni trwało kopanieaczej wgryzanie sięmarzlinę zmianę. Zawieźliśmy słomy, wrzucaliśmy do coraz głębszego dołualiliśmy ją. Miejsce, gdzie pracowała nasza młodzież, Adamienek Tychanowiczowieoi bracia Antekalek, trochę im pomagałam, obłożyliśmy słomą. Chłopcy zmieniali się coodziny, aby nie zamarznąć. Wreszcie grób gotowy, trzeba doprowadzić pogrzeb do końca. Uprosiliśmyołchozie sanieonia, wymościliśmy je słomą, nią postawiliśmy lichą trumnę skleconąesekegowiskaozbitego kuferka. Wieko wykonaneienkich, słabiutkich deseczek. prowadziłam konia za uzdę, inaczej nie wyszedłbyaką pogodę ze wsi. Ktoś, chyba Czesio Balcer niósł mały krzyżyk, dalej szła garstka nas Polaków, modląca się cicho, gdyż mróz nie pozwala nawet poprawne wymawianie słów. Po wstawieniu trumny do grobu musieliśmy najpierw zakryć ją słomą, by zmarznięte grudy nie połamały wieka. Wskazany pośpiech, gdyż mam już odmrożone policzki, chłopcy również. Usypaliśmy jedynie niezbyt kształtny kopczykiegiem do domu, odmawiając jednocześnie modlitwy za zmarłych. Żona zmarłego zaproszenie mojej mamy zaszła do nas, jak również kilka kobiet, nawet sąsiadki Niemkiopiero można było, zgodnieradycją, pomodlić się za zmarłego. Żona jego płakała, wyrzekała, że mąż został wiekizikim stepieieświęconej ziemi. Nikt nie przypuszczał nawet, że tylko kilka dni. Zimą, nie wiem skąd, przybłąkało się do kołchozu małżeństwo, staruszkowie. Wygłodzeni, bez dachu nad głowąichym ubraniu, nie mieli szans przeżycie. Pierwsza zmarła ulicy „babuszka Ktoś powiadomił predsiedatielaen kazał zakopać staruszkę. Bardzo pomysłowo zostało to załatwione, rozkopano grób Pieńkowskiego, wrzucono słomę zwłoki babuszki, zasypanoo krzyku. Oburzona tym wdowa poszła do kantoryłaczem, że jak można było tak postąpić. Władza cynicznie odpowiedziała, aby nie martwiła się, martwa staruszka nie zgwałci jej mężailka dni później „dokwaterowano” jeszcze dziadka, który zamarzł ulicy tym „towarzystwie” zmarły pozostał wieki. Wiosną poprawiliśmy mogiłę, postawiliśmy masywny krzyż ze stalowych szyn, takąż tabliczkęyciętym przecinakiem napisem przyspawaną do krzyżaiem dokładnie, że jeszczeatach 80-tych ten krzyż stał, chociaż mocno zapadniętyiemięwa identyczne mogiłach Mariiieczysława Wiercińskich. Nie jest wykluczone, że trwają do dzisiajam już kończy się „odwilż już kracząym krukirony. Póki co mamy jeszcze trochę niby luzu. Już wiadomo jest, że Armia Andersa opuści Związek Radzieckiyjdzie do Persji. Sytuacja zaostrza sięszystko skupia się jak zwykle nas, ale musimy żyćrzetrwaćzanse są coraz mniejszeadejściem lata zaczynają się epidemie, przede wszystkim tyfusu. Nasza wieś obstawiona tabliczkamiakazie wjeżdżaniaowodu kwarantanny. Chorych jest coraz więcej, leczyć nie czym. Dawniejszy kłub zamieniono dziwny szpital. Naniesiono słomy, którą kładzie się pokotem chorycha tym kończy się „pomoc medyczna Czy chory wyżyje czy